Krystyna Usarek przyszła na świat w maju 1924 r. w nauczycielskiej rodzinie. Po najeździe Niemiec na Polskę w 1939 r., wszystkie instytucje edukacyjne zostały zamknięte z wyjątkiem szkół podstawowych. Najeźdźca tylko takie wykształcenie uważał za wskazane dla polskiej młodzieży. Krystyna, która miała wówczas 15 lat, kontynuowała swoją ponadpodstawową edukację na tajnych kompletach. Po zdaniu matury, rozpoczęła studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Również i tam wykłady i seminaria odbywały się w trybie tajnym w prywatnych mieszkaniach. Rodzice Krystyny brali aktywny udział w działaniach przeciwko planowanemu unicestwieniu polskiej inteligencji.

Zostali oni aresztowani przez Gestapo wraz z Krystyną i całą resztą rodziny 30 lipca 1944 r., a następnie uwięzieni na warszawskim Pawiaku. W tamtym czasie Krystyna nie orientowała się dokładnie w politycznej działalności swoich rodziców.

Z Pawiaka, Krystyna została deportowana do obozu koncentracyjnego Ravensbrück wraz ze swoją matką Stefanią i ciotką. Ojca wywieziono do obozu koncentracyjnego w Stutthof (w Sztutowie). W Ravensbrück, Krystyna została zatrudniona w administracji wydziału politycznego pomimo tego, że wówczas prawie wcale nie mówiła po niemiecku. Udało jej się to dzięki pięknemu charakterowi pisma, na które zwrócił uwagę ktoś z personelu SS, przymykając oko na jej braki w posługiwaniu się językiem niemieckim. Praca Krystyny polegała na prowadzeniu rejestru nowoprzybyłych więźniów.

W marcu 1945 r. Krystyna została wysłana do przymusowej pracy w Hotelu Graf Zeppelin w Stuttgarcie, gdzie wyzwolenie zastało ją w schronie przeciwlotniczym.

Po powrocie do Warszawy, Krystyna Usarek ukończyła studia prawnicze. Jeszcze jako studentka podjęła pracę spikerki w Polskim Radiu. W kolejnych latach stała się dziennikarką radiową znaną z ostrości analitycznego myślenia i otwartości wyrażania krytyki, za co wielu ją podziwiało, a u innych wzbudzało lęk.

Krystyna Usarek była przekonana, że pobyt w obozie Ravensbrück odcisnął swoje piętno na jej dalszym życiu osobistym, jak i na jej światopoglądzie. Za najwyższe wartości, do których powinno się w życiu dążyć, osiągać i przy nich trwać uważała sprawiedliwość i miłość. Swoje komunistyczne przekonania przekuwała w aktywną działalność partyjną. A w swojej bogatej pracy dziennikarskiej z sercem i szacunkiem portretowała ludzi pochodzących z najróżniejszych środowisk.

Jej życiowe motto brzmiało: “ Nikt nie zmusi mnie do mówienia czegoś wbrew moim przekonaniom.”

W swoim wystąpieniu w Ravensbrück z okazji 59 rocznicy wyzwolenia obozu, powiedziała: “Mamy nadzieję, że w zjednoczonej Europie nie będzie miejsca na wojny i okrucieństwo. Wy, którzy jesteście tu dzisiaj obecni, musicie walczyć o to, by słowo Niemiec nie oznaczało prześladowcy, lecz człowieka miłującego pokój….. My, byłe więźniarki piekła Ravensbrück, te nadal żyjące i te już zmarłe, pokładamy w was nadzieję. W tej walce naród niemiecki musi mieć swój udział. I to jest wasze zadanie.” Tak wzywała obecnych do bezkompromisowego zwalczania wojny i innych niehumanitarnych działań.

Krystyna Usarek napisała książkę “Grób Agrypiny”, a jej podeszły wiek nie przeszkodził jej w opanowaniu koniecznych do tego celu umiejętności obsługi komputera. Książka, pomyślana jako powieść detektywistyczna, portretuje ludzi z historii Polski XX wieku. Pojawia się w niej również wątek obozu Ravensbrück, w którym szczególnie ważną rolę odgrywają młode Polki wykorzystywane przez lekarzy SS jako króliki doświadczalne dla celów pseudo-medycznych eksperymentów. Dla dziewcząt tych, zarówno umieranie w obozie, jak też dalsze życie po wyzwoleniu oznaczało niewyobrażalne, nieuleczalne cierpienie. Książka ta została wydana w 2001r.

Krystyna rozumiała mowę w wielu językach, a sama świetnie posługiwała się niemieckim, angielskim, francuskim i włoskim. Urodziła jedną córkę.

Poza jej wielkim zaangażowaniem jako członkini Międzynarodowego Komitetu Ravensbrück, Krystyna Usarek przez wiele lat związana była również z Akcją Pojednania na Rzecz Pokojowego Współistnienia.

Źródło: Tekst Hanny Nowakowskiej, Warszawa 2020 w opracowaniu Constanze Jaiser i Jacoba Davida Pampucha; Europe in Struggle 1939-1944; Metropol Publishing House, 2005; s. 207-209

Inne odnośniki: Kiedrzynska W., Ravensbrück - Kobiecy obóz koncentracyjny. Warszawa 1965 Lista więźniarek Ravensbrück : http://www.stankiewicze.com/ravensbruck/ravensbruck_3.htm Wywiad Anny Sekudewicz z Janiną Jankowską, reporterką Polskiego Radia, koleżanką Krystyny Usarek (w języku polskim) http://www.sdp.pl/wywiady/5106,rozmova-dnia-12-lutego,1307050285 „Piekna z zasadami”- reportaż Olgi Mickiewicz (w języku polskim), http://www.polskieradio.pl/80/1007/Artykul/1478089,Piekna-z-zasadami-reportaz-Olgi-Mickiewicz http://www.nekrologi-baza.pl/zlista/417